Vicdan ve merhamet nedir?

Vicdan , merhametin bireysel hali; üstbenlikten kaynaklansalar da farklı anlamları ve işlevleri var. Vicdan , insanı korkutan bir şey, merhamet cesaret veren. Vicdanımız bizi utandırmakla korkutur, alçaltmakla; merhametin ödülü ise yücelmedir.

Vicdan kelimesi psikoloji sözlüğünde “yapılan ve düşünülen eylemlerin doğru veya yanlış olduğuna karar veren içselleştirilmiş ahlaki ilkeler toplamı” olarak tanımlanmıştır.

Onlara göre vicdan , insanın doğru yargıda bulunması için doğuştan gelen bir yetidir ve bu yeti onun fıtratına (doğasına) yerleştirilmiştir. Ahlâk duygusu, insanda adeta içgüdü halinde bir güçtür. Açlık, susuzluk gibi doğal ve zorunludur (Kasapoğlu, 2003: 133).

Kuran’da “vicdan ” ifadesi yer almamakla birlikte Said Nursi, onu insan ile Allah arasın- daki iletişimin alt ucu olarak görmektedir. Allah insana peygamber ile hitap ettiği gibi ona vicdanından da seslenmektedir.

VİCDANSIZ . sıf. İçinde iyiyi kötüden ayırma duygusu olmayan, vicdânın sesini duymadığı için hakkı gözetmeyen, insafsız, adâletsiz.

Dini açıdan bakıldığında vicdan , “kalp gözü” ya da sadece “kalp” olarak nitelendirilir çoğu zaman. Yaradan’ın ruha koyduğu insaf ve merhamet hislerinin yöneticisidir o. Kişiyi doğru olana, insani olana yönlendirir. Haksızlık karşısında içten gelen sızı ve hak olanı bulma yolundaki ilk adımdır.

Özet olarak vicdan ; insanoğlunun içindeki, kalbinde, beyninde ve ruhunda taşıdığı en büyük hakim, yargıç ve bekçidir.