Basit para çarpanı nasıl bulunur?

serbest rezervler= toplam rezervler – zorunlu rezervler (zorunlu karsılık) serbest rezervler= 100 – 10= 90 TL dir.

Merkez Bankası’nın piyasadan tahvil satın alıp karşılığında piyasaya para vererek, nominal para stokunu arttırmasına genişletici para politikası denir. Merkez Bankası bu yolla faizi düşürerek, yatırım harcamalarını tetikleyip toplam talebi ve bu yolla gelir düzeyini arttıracak ve işsizliği azaltacaktır.

Kaydi Para (Banka Parası): Fiziki varlığı olmayan , sadece bankaların hesaplarına alacak veya borç kaydı verilmek yoluyla yaratılan bir değişim ve ödeme aracıdır.

mm ile gösterilir. mm= 1+c/r+c formülüne dayanır. bu formülde r kanuni karşılıkların banka mevduatına oranını c ise nakit paranın banka mevduatına oranını gösterir. paranın nakit olarak elde tutulması ya da merkez bankası kasasında kanuni karşılık oranı olarak tutulması bu değeri düşürür.

M1 (Money 1) ekonomideki nakit para, vadesiz mevduat ve çeklerin toplamıdır. M2 (Money 2) ise M1 ‘e ek olarak tasarruf ve kısa dönem vadeli mevduatların toplamıdır. Eğer bir ekonomide para arzı çok artarsa faiz oranı düşerken enflasyon oranının yükseldiği görülür.

Parasal çarpan piyasadaki rezerv paranın kaç kere el değiştidiğini gösterir. Rezerv para miktarı değişmese bile parasal çarpanın artması bankacılık sisteminde mevduat ve kredi artış hızını arttırarak para arzını arttırır .

M1 en dar para arzı tanımı olup dolaşımdaki para ve vadesiz mevduatlardan oluşmaktadır. Geniş para arzı M3 ise M1 ‘e vadeli mevduatlar, repodan sağlanan fonlar, para piyasası fonları ve vadesi 2 yıla kadar olan ihraç edilen menkul kıymetler eklenerek elde edilmektedir.